Over interactie tussen aanleg en omgeving, biologische en sociale risico’s en de dynamiek achter antisociaal gedrag

Bij het 1^e SWP Hersencongres in 2010, ‘Hersens, Hechting en Hulpverlening’, was stress een leidend thema. Het 2^e SWP Hersencongres in 2012, ‘Hersens in voor- en tegenspoed’, ging diep in op de gevolgen van vroege (chronische) stress door ‘early life events’ voor kind en levensloop. Het 3^eSWP Hersencongres in 2013, ‘Bodemloos’, zoomde indringend in op de samenhang tussen hersens, hechting en omgeving.

Konden de eerste drie SWP Hersencongressenworden aangemerkt als inleidingen in deelaspecten van groei, ontwikkeling en gedrag, het 4^eSWP Hersencongres legt de nadruk op de samenhang tussen een aantal invalshoeken en de invloed daarvan op o.a. hersenontwikkeling, ontplooiing van genetische aanleg en (disfunctioneel) gedrag.

Decennialang werd het denken over psychisch en maatschappelijk functioneren overheerst door de controverse over de vraag wat belangrijker is. ‘Nature’ of ‘Nurture’, aanleg of opvoeding. Op basis van neurowetenschappelijke inzichten is inmiddels duidelijk dat die tegenstelling in algemene zin geen hout snijdt. Natuurlijk kunnen genetische afwijkingen grote beperkingen opleggen aan ‘normale’ groei en ontwikkeling. Dat neemt echter niet weg dat ‘normale’ aanleg door tekortschietende of ‘abnormale’ omstandigheden een ‘normale’ groei en ontwikkeling aanzienlijk kan belemmeren. Aanpassing aan die ‘abnormale’ omstandigheden kan de grondslag leggen voor een gedragspatroon dat in ‘normale’ en volwassen omstandigheden de plank voortdurend misslaat. Gedragspatronen die vaak van ouder op kind worden doorgegeven. ‘Abnormaal’ als aanpassing aan ‘gekke’omstandigheden. Zo gek nog niet.